7 ρωγμές στα αυθαίρετα που «τακτοποιήθηκαν».

Κράτος παντελώς αναξιόπιστο-επενδύσεις θέλουν τρομάρα τους(!) -και πως λειτουργεί ως απατεώνας ολκής!!! (Χρ.Νικολάου)

Ευάλωτοι σε νέες δικαστικές προσφυγές και εκτεθειμένοι στον... «κακό γείτονα» θα είναι οι περίπου 500.000 ιδιοκτήτες, οι οποίοι πληρώνοντας πρόστιμα συνολικού ύψους 2,7 δισ. ευρώ τακτοποίησαν αυθαίρετα κτίσματα, μετά την καθαρογραφή σε περίπου δύο μήνες της απόφασης της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας, που έκρινε το σχετικό νόμο 4014/2011 του υπουργείου Περιβάλλοντος αντισυνταγματικό.

Ωστόσο το υπουργείο είναι απολύτως καθησυχαστικό. Υποστηρίζει ότι το νέο νομοσχέδιο, που προωθεί τις επόμενες εβδομάδες στη Βουλή, εναρμονίζεται με τις επιταγές του ΣτΕ και επιμένει ότι όσοι ιδιοκτήτες έκαναν ήδη τακτοποιήσεις αλλά και όσοι υπαχθούν στο νέο νόμο για τα αυθαίρετα θα είναι πλήρως καλυμμένοι.

Με επτά ερωτήσεις-απαντήσεις η «Κ.Ε.» παρουσιάζει τα νομικά και πρακτικά θέματα πρώτης γραμμής, που ανακύπτουν μετά την απόφαση. Τις απαντήσεις δίνει ο Ανδρέας Δ. Παπαπετρόπουλος, δικηγόρος, δρ Χωροταξικού Δικαίου, ο οποίος ήταν νομικός παραστάτης στην πολύκροτη δίκη του ΣτΕ.

1 Οι ιδιοκτήτες ακινήτων, που έχουν υπαχθεί στο νόμο 4014/2011, διατρέχουν τον κίνδυνο να ακυρωθεί η τακτοποίησή τους;

- Οι ιδιοκτήτες αυθαιρέτων που έχουν υπαχθεί στο ν. 4014/2011, και μάλιστα ανεξαρτήτως του εάν έχουν ολοκληρώσει ή όχι την υπαγωγή τους, διατρέχουν, μετά τη δημοσίευση της απόφασης της Ολομέλειας του ΣτΕ, τον κίνδυνο να ανακληθεί ή να ακυρωθεί η πολεοδομική «τακτοποίηση» των ακινήτων τους. Τουλάχιστον για όσους από αυτούς βρίσκονται σε δικαστική ή οποιουδήποτε άλλου είδους αντιδικία με κάποιο γείτονά τους. Αυτός μπορεί να ζητήσει από την αρμόδια Υπηρεσία Δόμησης να ανακαλέσει την πράξη «τακτοποίησης» του γείτονά τους ως παρανόμως εκδοθείσα διοικητική πράξη, η οποία στηρίζεται σε νόμο που έχει κριθεί αντισυνταγματικός. Εάν η Υπηρεσία Δόμησης αρνηθεί, ρητά ή σιωπηρά, να το πράξει, τότε η άρνησή της αυτή μπορεί να προσβληθεί με σχετική αίτηση ακυρώσεως στα κατά τόπους αρμόδια Διοικητικά Εφετεία, τα οποία υποχρεούνται να ακολουθήσουν την απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ. Συνοψίζοντας κανείς ιδιοκτήτης αυθαίρετου κτίσματος που έχει ή πρόκειται να «τακτοποιηθεί» δεν μπορεί να αισθάνεται ασφαλής μετά την αναμενόμενη δημοσίευση της απόφασης του ΣτΕ.

2 Τυχόν προσφυγές θα στραφούν κατά της πολιτείας ή κατά του ιδιοκτήτη που προέβη στην τακτοποίηση;

- Οι προσφυγές που πιθανόν θα κατατεθούν από γείτονες, συλλόγους κ.λπ. θα στρέφονται τυπικά κατά της Υπηρεσίας Δόμησης, δηλαδή της Διοίκησης, η οποία αρνείται να ανακαλέσει την, παρανόμως εκδοθείσα, πράξη «τακτοποίησης». Στην ουσία, όμως, θα αφορούν αποκλειστικά και μόνον τον ιδιοκτήτη που προέβη στην τακτοποίηση, αφού αυτός και μόνον αυτός θα ζημιωθεί από τη βέβαιη δικαστική ακύρωση της προαναφερθείσας πράξης «τακτοποίησης» του αυθαιρέτου του. Μετά την ακύρωση της πράξης «τακτοποίησης» ο ιδιοκτήτης του αυθαιρέτου μπορεί να διεκδικήσει δικαστικά από το ελληνικό Δημόσιο τα χρήματα που κατέβαλε, υποβάλλοντας τη σχετική αγωγή αποζημιώσεως.

3 Το ΥΠΕΚΑ καθησυχάζει όσους έχουν κάνει χρήση των διατάξεων του νόμου 4014/2011 ότι θα μπορούν να ενταχθούν στις διατάξεις του νέου νόμου με συμψηφισμό των προστίμων που έχουν καταβάλει. Αυτή η διαδικασία καλύπτει τους πολίτες;

- Η διαδικασία αυτή, εάν και εφ' όσον ολοκληρωθεί, δεν καλύπτει νομικά κανέναν ιδιοκτήτη αυθαιρέτου που έχει ανεγερθεί μετά το 1983. Είναι δε εξαιρετικά αμφίβολο, εάν υπάρχουν πλέον περιθώρια για την έκδοση νέου νόμου για την «τακτοποίηση» αυθαίρετων κτισμάτων και κατασκευών που ανεγέρθηκαν μετά το 1983, έτος δημοσίευσης του περίφημου «νόμου Τρίτση»-1337/1983. Αυτό ισχύει, διότι η Ολομέλεια του ΣτΕ φαίνεται ότι ακυρώνει το ίδιο το «πνεύμα του νόμου», δηλαδή τη δυνατότητα της πολιτείας να προχωρήσει οποτεδήποτε με νομοθετική ρύθμιση στη «μαζική» νομιμοποίηση αυθαιρέτων που έχουν ανεγερθεί μετά το 1983.

4 Το ΥΠΕΚΑ λέει ότι εναρμονίζεται με το ανώτατο δικαστήριο αντιμετωπίζοντας διαφορετικά τα αυθαίρετα προ του 1983 από αυτά που κατασκευάστηκαν μετά το 1983. Τι σημαίνει αυτή η διαχωριστική γραμμή;

- Πράγματι, η νομολογία του ΣτΕ θέτει τη διαχωριστική γραμμή, μεταξύ επιτρεπτής ή μη νομιμοποίησης των αυθαιρέτων, στο 1983. Στο πλαίσιο αυτό, το νέο νομοσχέδιο αντιμετωπίζει ορθά τη δυνατότητα νομιμοποίησης όσων αυθαιρέτων κατασκευάστηκαν πριν από το 1983, τα οποία μπορούν, υπό συγκεκριμένους όρους και προϋποθέσεις, να νομιμοποιηθούν. Το πρόβλημα, όμως, παραμένει, διότι ο μεγάλος όγκος των αυθαιρέτων είναι αυτά που κατασκευάστηκαν μετά το 1983 και για τα αυθαίρετα αυτά δεν υφίσταται πλέον η παραμικρή δυνατότητα νομιμοποίησης ή, έστω, προσωρινής «τακτοποίησής» τους με νομοθετική ρύθμιση.

5 «Νομιμοποίηση», «τακτοποίηση», «οριστική εξαίρεση από την κατεδάφιση», «εξαίρεση από την κατεδάφιση για διάστημα 30 ετών»... Είναι αποδεκτές από το ΣτΕ αυτές οι έννοιες;

- Ολες αυτές οι έννοιες εξομοιώνονται διαχρονικά στην πάγια νομολογία του Ανώτατου Δικαστηρίου και θεωρούνται ότι αποτελούν «μαζική» νομιμοποίηση αυθαίρετων κατασκευών που αντίκειται στο άρθρο 24 παρ. 2 του Συντάγματος 1975/86/01.

6 Είναι εφικτό να καλυφθούν οι απαιτήσεις του ΣτΕ για ολοκληρωμένο χωροταξικό και πολεοδομικό σχεδιασμό, ώστε να υπάρξει μια στέρεη λύση στο διαχρονικό πρόβλημα των αυθαιρέτων;

- Είναι δυνατόν να ικανοποιηθεί πλήρως η συνταγματική επιταγή του άρθρου 24 παρ. 2 για ορθολογικό χωροταξικό και πολεοδομικό σχεδιασμό της χώρας, εάν και εφ' όσον εκπονηθούν και ολοκληρωθούν, επιτέλους, τα σύγχρονα Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια (ΓΠΣ) που προβλέφθηκαν για πρώτη φορά το 1983 και προβλέπονται σήμερα από το ν. 2508/1997. Εάν, δηλαδή, αντί για «πελατειακές», εισπρακτικές και αποσπασματικές ρυθμίσεις και εξυπηρετήσεις, η πολιτεία αποφασίσει να επιταχύνει τη θεσμοθέτηση ενός ολοκληρωμένου πλαισίου πολεοδομικού σχεδιασμού που θα καλύπτει, ανεξαιρέτως, όλη τη χώρα.

7 Το «περιβαλλοντικό ισοζύγιο» και η λειτουργία του «πράσινου ταμείου» είναι ισχυρά θεμέλια για το θεσμικό οικοδόμημα της νομιμοποίησης αυθαιρέτων;

- Οι δύο αυτές έννοιες δεν φαίνεται να έπεισαν την πλειοψηφία της Ολομέλειας του ΣτΕ ότι αποτελούν πραγματικό αντιστάθμισμα στην επιβάρυνση του οικιστικού περιβάλλοντος της χώρας μας, που επιφέρουν οι ρυθμίσεις του ν. 4014/2011. Θεωρήθηκαν, αντίθετα, ως προσχηματικές απόπειρες ικανοποίησης των απαιτήσεων του δικαστηρίου, που υπέκρυπταν εμφανή οικονομικά και δημοσιονομικά κίνητρα. Ας περιμένουμε όμως την τελική απόφαση, για να δούμε τι ακριβώς δέχθηκε το ΣτΕ για το «πράσινο ταμείο» και την εξασφάλιση του «περιβαλλοντικού ισοζυγίου».

Του ΑΡΓΥΡΗ ΔΕΜΕΡΤΖΗ